top of page

FUNKCJE I POSŁUGI WE MSZY ŚWIĘTEJ

Celebracja Eucharystii jest czynnością Chrystusa i Kościoła, czyli świętego ludu zjednoczonego i zorganizowanego pod zwierzchnictwem biskupa.

Należy ona do całego Ciała Kościoła, ujawnia je i na nie oddziałuje; poszczególnych zaś jego członków dotyczy w różny sposób, zależnie od zróżnicowania stanów, funkcji i aktualnego uczestnictwa. W ten sposób lud chrześcijański, „rodzaj wybrany, królewskie kapłaństwo, lud święty, naród nabyty” ujawnia swoją zwartą i hierarchiczną strukturę.  Wszyscy więc, czy to wyświęceni szafarze, czy to świeccy wierni, pełniący swój urząd posługi lub swoją funkcję, winni wykonywać tylko to wszystko, co do nich należy.

(OWMR nr 91)

FUNKCJE WYNIKAJĄCE ZE ŚWIĘCEŃ

Biskup (święcenia episkopatu)

Wszelką prawowitą celebracją Eucharystii kieruje biskup osobiście albo przez prezbiterów, swoich współpracowników.

Kiedy biskup uczestniczy we Mszy świętej, na której jest zgromadzony lud, wypada, aby on sam celebrował Eucharystię i zespolił ze sobą w świętej czynności prezbiterów jako koncelebransów. Dzieje się tak nie dla powiększenia zewnętrznej okazałości obrzędu, lecz celem ukazania w jaśniejszym świetle misterium Kościoła, „sakramentu jedności”.

Jeśli zaś biskup nie celebruje Eucharystii, lecz powierza to komuś innemu, wtedy wypada, aby ubrany w albę oraz stułę i kapę, oraz mając krzyż noszony na piersiach, przewodniczył Liturgii słowa i pod koniec Mszy świętej udzielił błogosławieństwa.

Prezbiter (święcenia prezbiteratu)

Także prezbiter, który na mocy święceń posiada w Kościele świętą władzę składania Ofiary w osobie Chrystusa, na tejże podstawie przewodniczy tu i teraz zgromadzonemu ludowi, kieruje jego modlitwą, głosi mu orędzie zbawienia oraz jednoczy ze sobą lud

w składaniu Ofiary Bogu Ojcu przez Chrystusa, w Duchu Świętym; rozdaje braciom Chleb życia wiecznego i razem z nimi go spożywa. Kiedy więc celebruje Eucharystię, winien służyć Bogu i ludowi z godnością i pokorą, a sposobem zachowania się i wypowiadania Bożych słów ukazywać wiernym żywą obecność Chrystusa.

Diakon (święcenia diakonatu)

Na mocy przyjętych święceń diakon zajmuje pierwsze po prezbiterze miejsce wśród tych, którzy pełnią posługę w celebracji Eucharystii. Święty stan diakonatu już od czasów apostolskich cieszył się w Kościele wielkim szacunkiem. We Mszy świętej diakon wykonuje właściwe mu funkcje: głosi Ewangelię, niekiedy przepowiada słowo Boże, wygłasza intencje modlitwy powszechnej, pomaga kapłanowi, przygotowując ołtarz i usługując przy sprawowaniu Ofiary, rozdziela wiernym Eucharystię, zwłaszcza pod postacią wina, a niekiedy także wzywa lud do wykonywania pewnych gestów i przyjmowania postaw ciała.

POZOSTAŁE FUNKCJE

  • Nadzwyczajny szafarz

Nadzwyczajni szafarze Eucharystii to osoby świeckie, uprawnione do udzielania Komunii św. Najczęściej z posługą taką udają się do chorych, ale w razie potrzeby mogą udzielać Komunii św. w kościele - np. w czasie większych uroczystości w parafii lub Mszy św. niedzielnych. I tu nie chodzi o to, aby wyręczać księży w czasie Mszy św. czy wręcz ich zastąpić. Oni są nadzwyczajnymi szafarzami, czyli tymi, którzy pomagają.

  • Ministrant

Gdy nie ma ustanowionego akolity, do posługiwania przy ołtarzu oraz do pomocy kapłanowi i diakonowi mogą być upoważnieni świeccy ministranci, którzy noszą krzyż, świece, kadzielnicę, chleb, wino, wodę lub też zostają wyznaczeni do rozdzielania Komunii świętej jako szafarze nadzwyczajni.

Gdy nie ma ustanowionego lektora, do wykonywania czytań z Pisma świętego winny być upoważnione inne osoby świeckie, nadające się do pełnienia tej funkcji i starannie przygotowane, ażeby wierni, słuchając natchnionych czytań, przejęli się żywą miłością Pisma świętego.

Służba liturgiczna została podzielona na kilka okresów, zwanych stopniami służby ministranckiej, po to, aby ministranci mogli lepiej poznać i zrozumieć poszczególne funkcje, jakie wykonują. Wyróżniamy następujące stopnie służby ministranckiej:

  • Aspirant i kandydat

Okres ten powinien trwać rok. W tym czasie przyszli ministranci nie zakładają jeszcze komży ani żadnej innej szaty liturgicznej. Na zbiórkach uczą się podstaw służenia oraz poznają modlitwy ministranckie. Po wstępnym okresie przygotowania, który trwa około 3 miesięcy, przyjmowani są uroczyście na kandydatów. Następnie, przez kolejne 6 do 9 miesięcy, pogłębiają swoją wiedzę o roku liturgicznym, używanych szatach i naczyniach liturgicznych oraz kontynuują naukę służenia.

  • Ministrant Ołtarza

Najważniejszym zadaniem ministranta ołtarza jest służenie kapłanowi przez przynoszenie i podawanie darów oraz wcześniejsze ich przygotowanie. 

  • Choralista

Najważniejszą funkcją choralisty jest dawanie znaków dzwonkami. Czyni to podczas wyjścia z zakrystii, trzykrotnie dzwoniąc dzwonkiem, który wisi przy drzwiach zakrystii. Oprócz tego uderza w gong i dzwoni dzwonkami w czasie Eucharystii.

  • Ministrant Światła

Do obowiązków ministrantów światła należy noszenie świec podczas procesji oraz w czasie odczytywania Ewangelii. 

  • Ministrant Krzyża

Drugą funkcją, wykonywaną przez ministrantów w stopniu ministranta księgi, jest funkcja ministranta krzyża. Jego zadaniem jest niesienie krzyża w czasie różnych procesji, tak podczas liturgii jak i nabożeństw. Szczególnym okresem dla krucyferariusz jest Wielki Post i przypadające w nim nabożeństwo drogi krzyżowej.

  • Ministrant Księgi

Odpowiedzialny jest za wszelkie księgi liturgiczne używane podczas Mszy Świętej oraz nabożeństw.

  • Ministrant Kadzidła

Ministrant kadzidła posługuje do kadzidła (trybularza) oraz naczynia z wonną mirrą, zwanego łódka (lub navicula – stąd: naviculariusz). Podaje on kadzidło kapłanowi (jeśli nie ma diakona) lub sam wykonuje okadzenia podczas obrzędów. Dba o właściwe przygotowanie, rozpalenie kadzidła.

  • Ministrant Wody

W czasie obrzędów podaje kapłanowi wodę święconą do pokropienia wiernych lub do poświęcenia.

  • Ministrant mitry i pastorału

Są to posługujący odpowiedzialni za insygnia biskupie: mitrę i pastorał oraz za ich trzymanie i podawanie. Swoją funkcję spełniają podczas liturgii sprawowanej przez biskupa.

  • Lektor

Ustanowiony do czytania fragmentów z Pisma Świętego, z wyjątkiem Ewangelii. Może również podawać intencje modlitwy powszechnej, a gdy niema kantora (psałterzysty), może również wykonać psalm między czytaniami i śpiew przed Ewangelią. Każdy ministrant, który chce zostać lektorem, powinien przejść kurs poprawnego czytania i szacunku do Pisma Świętego. Ten stopień ministrancki obejmuje również posługę Psałterzysty, który wykonuje psalm między czytaniami oraz aklamację przed Ewangelią.

  • Psałterzysta

​Zadaniem psałterzysty jest wykonywanie psalmu lub innej pieśni biblijnej zamieszczonej między czytaniami. Aby psałterzysta mógł poprawnie pełnić swoją funkcję, powinien koniecznie posiąść sztukę wykonywania psalmodii oraz zdobyć umiejętność prawidłowej wymowy i dykcji.

  • Ceremoniarz

Wypada, aby przynajmniej w katedrach i w większych kościołach był odpowiednio przygotowany mistrz ceremonii, który by się troszczył o należytą organizację czynności liturgicznych oraz o wykonywanie ich przez wyświęconych szafarzy i przez wiernych świeckich w sposób godny, w należytym porządku i pobożnie.

  • Dzieci Maryi

Wspólnota Dzieci Maryi jest to grupa, której historia związana jest z objawieniami Najświętszej Maryi Panny św. Katarzynie Laboure ze Zgromadzenia Sióstr św. Wincentego a Paulo. W roku 1835 św. Katarzyna oświadczyła swemu spowiednikowi, że życzeniem Maryi jest, by młode dziewczęta poświęcały Jej więcej czasu. W wyniku tego powstało Stowarzyszenie Dzieci Maryi, a widocznym znakiem przynależności do wspólnoty stał się cudowny medalik, którego wzór otrzymała od Maryi św. Katarzyna.

  • Organista

Chyba nie trzeba nikomu tłumaczyć, kim jest organista. Po prostu jest to muzyk potrafiący obsłużyć ten wspaniały instrument, jakim są organy kościelne.

Głównym zadaniem organisty jest:

  1. Akompaniament – obejmuje towarzyszenie wszystkim śpiewom ludu, scholi, kantora, psałterzysty i chóru wielogłosowego. Organiście wolno akompaniować także do odpowiedzi ludu, aklamacji, psalmu responsoryjnego, modlitwy powszechnej, śpiewów błagalnych (Panie zmiłuj się nad nami), hymnu Gloria, wyznania wiary, śpiewom towarzyszącym łamaniu chleba (Baranku Boży), Modlitwy Pańskiej oraz śpiewów obrzędu uwielbienia – i to przez cały rok liturgiczny – nawet w Triduum Paschalne.... W liturgii mszalnej znajdują się jednak takie śpiewy, wobec których zabrania się akompaniamentu. W myśl obowiązujących dokumentów nie wolno akompaniować śpiewom solowym celebransa i diakona, gdy spełniają oni właściwe sobie funkcje: celebransowi nie wolno akompaniować do prefacji, embolizmu, itp., a diakonowi do śpiewu Ewangelii. Jeśli zdarzy się jednak sytuacja, że kapłan lub diakon zastępuje w śpiewie np. psałterzystę wykonując psalm responsoryjny, wówczas akompaniament jest dozwolony, zakaz dotyczy bowiem funkcji, a nie osoby.

   2. Solowa gra na organach – stanowi drugie z ważnych zadań organisty.....Gra solowa możliwa jest jedynie na                       początku, zanim kapłan przyjdzie do ołtarza, na ofiarowanie, podczas Komunii i na końcu Mszy świętej.                             Odpowiednia muzyka organowa może być wykonana również podczas obrzędu uwielbienia po zakończeniu                     Komunii św. Nie można jednak grą solową na organach zastępować śpiewu na wejście i Komunię świętą. Dziś                 bowiem nie można wykonywać w liturgii jakichkolwiek kompozycji. Co więcej, trzeba bezwzględnie wykluczyć                   utwory organowe zaczerpnięte z repertuaru świeckiego. Idealnie jest, gdy kompozycja pasuje do czytań                           mszalnych, charakteru liturgii i co najważniejsze ma zgodę uprawnionych osób i instytucji.

  • Kościelny

Kościelny wykonując powierzone funkcje w liturgii, powinien mieć świadomość, że spełnia je w duchowym zjednoczeniu z Jezusem Chrystusem, Najwyższym Kapłanem, niewidzialną Głową całego zgromadzenia liturgicznego.

Głównym zadaniem kościelnego jest przygotowanie liturgii, otwieranie i zamykanie kościoła, troska o szaty, księgi, naczynia, świece i inne sprzęty liturgiczne, przygotowanie obrzędów liturgicznych, dekoracji związanych z uroczystościami parafialnymi, dzwonienie. To najczęściej człowiek świecki, wykonujący prace w kościele i wokół kościoła, sprawujący nadzór nad zakrystią choć tak naprawdę funkcja kościelnego to raczej służba i posługa kościołowi.

  • Ci, którzy zbierają ofiary w kościele.

  • FUNKCJE LUDU BOŻEGO

Podczas sprawowania Mszy wierni tworzą świętą społeczność, lud nabyty przez Boga i królewskie kapłaństwo, aby dziękować Bogu, składać w ofierze niepokalaną Hostię, nie tylko przez ręce kapłana, lecz także razem z nim, i uczyć się ofiarowania samych siebie. Niech się tedy starają okazywać to przez głęboką pobożność i miłość względem braci uczestniczącychw tej samej celebracji. Niechaj się też wystrzegają wszelkiego indywidualizmu i podziału, pamiętając o tym, że mają wspólnego Ojca w niebie i że wobec tego wszyscy wzajemnie dla siebie są braćmi.

Niech tworzą jedno ciało, kiedy słuchają słowa Bożego, czy też biorą udział w modlitwach i w śpiewie, a szczególnie kiedy wspólnie składają ofiarę i wspólnie przystępują do stołu Pańskiego. Jedność tę pięknie ukazuje wspólne zachowywanie tych samych gestów i postaw ciała.

Niech zatem wierni z radością służą Bożemu ludowi, ilekroć się ich zaprasza do pełnienia jakiejś szczególnej posługi lub funkcji liturgicznej.

bottom of page