Kącik edukacyjny 3

Rok liturgiczny

Co to jest rok liturgiczny?

Rok liturgiczny, nazywany także rokiem kościelnym bądź Rokiem Pańskim (a.d. - Anno Domini), liczy tyle samo dni i tygodni , co rok kalendarzowy, jednak nie pokrywa się z nim. Rozpoczyna się bowiem w pierwszą niedzielę Adwentu (która przypada między 27 listopada a 3 grudnia),

a kończy się tygodniem po uroczystości Chrystusa Króla. Ma on własną strukturę, podziały

i święta.

Rok liturgiczny dzieli się na okresy liturgiczne:

Okres Adwentu – rozpoczyna się od I Nieszporów (czyli modlitwy wieczornej) I Niedzieli Adwentu i trwa do I Nieszporów uroczystości Narodzenia Pańskiego 25 grudnia (kończy się zatem wieczorem 24 grudnia!); łącznie obejmuje 4 kolejne niedziele i trwa od 23 do 28 dni. W czasie Adwentu – 8 grudnia – obchodzi się Uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.

Okres Bożego Narodzenia – zaczyna się od pierwszych Nieszporów uroczystości Narodzenia Pańskiego (wieczorem 24 grudnia) i trwa do niedzieli Chrztu Pańskiego, tj. do pierwszej niedzieli po Objawieniu Pańskim (6 stycznia). W Okresie Bożonarodzeniowym, obok Uroczystości Bożego Narodzenia, obchodzi się również m.in. święto Św. Rodziny i św. Matki Bożej.

Okres zwykły (I część) – jego długość zależy od tego, kiedy w danym roku przypada Wielkanoc

i waha się od 6 do 9 tygodni. Trwa od niedzieli Chrztu Pańskiego do wtorku przed Środą Popielcową. W tym okresie obchodzi się święto Ofiarowania Pańskiego (Matki Bożej Gromnicznej).

Wielki Post – trwa 40 dni i rozpoczyna się zawsze w Środę Popielcową (przy czym data Środy Popielcowej zależy od daty uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego). Koniec Wielkiego Postu przypada z kolei w Wielki Czwartek przed sprawowaną wieczorem Mszą Wieczerzy Pańskiej.

Triduum Paschalne – Triduum Paschalne jest szczytem roku liturgicznego. Rozpoczyna się od Mszy Wieczerzy Pańskiej, sprawowanej wieczorem w Wielki Czwartek. Trwa przez kolejne dwa dni, tj. Wielki Piątek oraz Wielką Sobotę, i kończy II nieszporami Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego. Te trzy dni stanowią jeden wspólny obchód.

Okres Wielkanocny – trwa od Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego do Uroczystości Zesłania Ducha Świętego; zawsze 50 dni. Dzień Zmartwychwstania wyznaczany jest na pierwszą niedzielę wiosennej pełni księżyca, dlatego jest to tzw. święto ruchome. W ciągu Okresu Wielkanocnego obchodzi się wiele ważny świąt i uroczystości m.in. Święto Miłosierdzia Bożego, Uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski oraz Uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego.

Okres zwykły (II część) – zaczyna się w poniedziałek po Uroczystości Zesłania Ducha Świętego i kończy przed I Nieszporami I Niedzieli Adwentu. W tym okresie wypada m.in.: Święto Ofiarowania Pańskiego, Uroczystość Najświętszej Trójcy, Święto Przemienienia Pańskiego, Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Uroczystość Wszystkich Świętych, Dzień Zaduszny i wiele innych. W ostatnią niedzielę roku liturgicznego obchodzi się Uroczystość Jezusa Chrystusa, Króla Wszechświata.

Tabela pierwszeństwa
dni liturgicznych

1. Paschalne Triduum Męki i Zmartwychwstania Pańskiego.

2. Narodzenie Pańskie, Objawienie, Wniebowstąpienie i Zesłanie Ducha Świętego.
Niedziele Adwentu, Wielkiego Postu, Okresu Wielkanocnego.
Środa Popielcowa.
Dni Wielkiego Tygodnia od poniedziałku do czwartku włącznie.

Dni w Oktawie Wielkanocy.

3. Uroczystości Pańskie, Najświętszej Maryi Panny oraz świętych umieszczone w kalendarzu ogólnym.
Wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych.

4. Uroczystości własne, a mianowicie:

a) Uroczystość głównego patrona miejscowości lub miasta.

b) Uroczystość poświęcenia kościoła własnego i rocznicy poświęcenia.

c) Uroczystość tytułu kościoła własnego.

d) Uroczystość tytułu lub założyciela, albo głównego patrona zakonu lub zgromadzenia.

II.

5. Święta Pańskie umieszczone w kalendarzu ogólnym.

6. Niedziele okresu Narodzenia Pańskiego i Okresu Zwykłego.

7. Święta Najświętszej Maryi Panny i świętych umieszczone w kalendarzu ogólnym.

8. Święta własne, a mianowicie:

a) Święto głównego patrona diecezji.

b) Święto rocznicy poświęcenia własnego kościoła katedralnego.

c) Święto głównego patrona regionu, prowincji, narodu lub większego terytorium.

d) Święto tytułu, założyciela lub głównego patrona zakonu albo zgromadzenia i prowincji zakonnej,

z zachowaniem przepisów zawartych w nr 4.

e) Inne święta własne jakiegoś kościoła.

f) Inne święta wpisane do kalendarza diecezji, zakonu lub zgromadzenia.

9. Dni okresu Adwentu od 17 do 24 grudnia włącznie.
Dni w oktawie Narodzenia Pańskiego.
Dni powszednie okresu Wielkiego Postu.

III.

10. Wspomnienia obowiązkowe podane w kalendarzu ogólnym.

11. Wspomnienia obowiązkowe własne, a mianowicie:

a) Wspomnienie patrona miejsca, diecezji, regionu i prowincji, narodu, większego terytorium oraz patrona zakonu lub zgromadzenia i prowincji zakonnej.

b) Inne wspomnienia obowiązkowe własne danego kościoła.

c) Inne wspomnienia obowiązkowe wpisane w kalendarzu danej diecezji, zakonu lub zgromadzenia.

12. Wspomnienia dowolne. Można je obchodzić nawet w dni wymienione w nr 9, z zachowaniem jednak odnośnych przepisów podanych w Ogólnym wprowadzeniu do mszału i do Liturgii Godzin.
W podobny sposób jak wspomnienia dowolne można obchodzić wspomnienia obowiązkowe zachodzące przypadkowo w dni powszednie Wielkiego Postu.

13. Dni powszednie Adwentu do 16 grudnia włącznie.
Dni okresu Narodzenia Pańskiego od dnia 2 stycznia do soboty po Objawieniu Pańskim.
Dni powszednie Okresu Wielkanocnego od poniedziałku po Oktawie Wielkanocy do soboty przed Zesłaniem Ducha Świętego włącznie.
Dni powszednie Okresu Zwykłego.

Obchody liturgiczne zbiegające się w tym samym dniu
lub bezpośrednio po sobie następujące

Jeżeli kilka obchodów liturgicznych zbiega się w tym samym dniu, pierwszeństwo ma ten, który zajmuje wyższe miejsce w Tabeli pierwszeństwa dni liturgicznych.

Uroczystość przypadającą na dzień liturgiczny mający pierwszeństwo przenosi się na najbliższy dzień wolny od obchodów wymienionych w nr 1-8 Tabeli pierwszeństwa dni liturgicznych. Należy zachować przepisy zawarte w nr 5 Ogólnych norm roku liturgicznego. Obchody niższego stopnia w tym roku opuszcza się.

Jeżeli w tym samym dniu zbiegają się II Nieszpory dnia bieżącego oraz I Nieszpory dnia następnego, to pierwszeństwo mają Nieszpory tego obchodu liturgicznego, który w Tabeli pierwszeństwa dni liturgicznych zajmuje wyższe miejsce. Gdy obydwa obchody są równe stopniem, pierwszeństwo mają Nieszpory dnia bieżącego.